आज भाद्र शुक्ल पुन्ही चन्द्रग्रहण लाग्नेछ। यस वर्ष २०८२ साल पछिको पहिलो चन्द्रग्रहण हो।
चन्द्रग्रहणको समयमा चन्द्रमा रातो देखिनेछ। यो रातो चन्द्रमालाई सामान्यतया “रक्त चन्द्रमा” भनिन्छ।
पृथ्वीको वायुमण्डलले नीलो प्रकाश फैलाउँछ र रातो प्रकाश मात्र चन्द्रमामा पुग्छ।
यस्ता दृश्यहरू नेपाल, भारत, एसिया, पश्चिमी अष्ट्रेलिया र युरोपको ८५ प्रतिशत जनसंख्याले अवलोकन गर्नेछन्।
कहिले देखिनेछ?
नेपाल क्यालेन्डर न्याय विकास समितिका अनुसार चन्द्रग्रहण आइतवार राति १०:११ बजे सुरु भएर बिहान १:४१ बजे समाप्त हुनेछ।
यस वर्ष फागुन शुक्ल पुन्हीमा आंशिक चन्द्रग्रहण पनि लाग्ने समितिले जनाएको छ।
चन्द्रग्रहण पुन्हीमा र सूर्यग्रहण अमै तिथिमा हुनेछ।
ग्रहण किन लाग्छ?
खगोल विज्ञानका अनुसार, जब सूर्य पृथ्वीले परिक्रमा गर्छ र पृथ्वीले चन्द्रमालाई परिक्रमा गर्छ। सूर्य, पृथ्वी र चन्द्रमा आ-आफ्नो कक्षमा परिक्रमा गर्दा समानान्तर रेखामा आउँछन्। जब यो हुन्छ, तब पृथ्वीको छायाँ चन्द्रमामा पर्दा चन्द्रग्रहण हुन्छ।
सामान्यतया, सूर्यको प्रकाश चन्द्रमामा पर्छ र हामी चन्द्रमा देख्छौं। तर जब पृथ्वी बीचमा हुन्छ, चन्द्रमा पृथ्वीको छायाले ढाकिन्छ। यस अवस्थामा, चन्द्रमा पूर्ण वा आंशिक रूपमा अस्पष्ट देखिन्छ। जब चन्द्रमा पूर्ण रूपमा पृथ्वीको छायाले ढाकिन्छ, यसलाई खग्रास चन्द्रग्रहण र आंशिक रूपमा ढाकिन्छ भने आंशिक चन्द्रग्रहण भनिन्छ।
त्यस्तै, पृथ्वीले सूर्यको परिक्रमा गर्छ र पृथ्वी चन्द्रमाले परिक्रमा गर्छ। सूर्य अवरुद्ध हुँदा पृथ्वीमा अँध्यारो पर्छ। यो अवस्थालाई सूर्यग्रहण भनिन्छ।
चन्द्रग्रहण वा सूर्यग्रहण सामान्य खगोलीय घटनाहरू हुन्। यद्यपि, धार्मिक विश्वासमा विश्वास गर्नेहरूले ग्रहणलाई शुभ मान्दैनन्। त्यसैले, ग्रहणको समयमा पूजा वा खाना खानु हुँदैन भनिएको छ। भनिन्छ कि रमाइलो गर्न र यौनसम्पर्क गर्न अनुमति छैन।
तर वैज्ञानिकहरूले यो विश्वास स्वीकार गर्दैनन्। बरु, उनीहरूले यस्ता खगोलीय घटनाहरूलाई वैज्ञानिक तरिकाले अवलोकन गरेर वा प्रयोगात्मक रूपमा अध्ययन गरेर लाभ उठाउन सकिन्छ भन्ने सुझाव दिन्छन्।
वैज्ञानिकहरूले मानिसहरूलाई नाङ्गो आँखाले ग्रहण नहेर्न सल्लाह दिइरहेका छन्।
